این نکته را نباید فراموش کرد که امروز کارشناسان اعتقاد دارند که آینده صنعت نفت و بخشهای مختلف زیر مجموعه آن در ایران چشم انداز بسیار خوبی دارد و با همکاری و تعامل میان همه متولیان امر می توان یک بار دیگر جهش تولید را رقم زد.
در این میان، باید گفت که میدانهای مشترک نفت و گاز ایران در طول عمر خود با همسایگان چالشهای گوناگونی را به خود دیده است، وجود نزدیک به ٣٠ میدان نفت و گاز مشترک لزوم توجه و نگاهی ملی و استراتژیک به بهره‌برداری از این منابع خدادادی را بیش از پیش نشان می‌دهد.
در این میان، ایران در ١٤ میدان نفتی و گازی با همسایگان جنوبی خود شریک است و این در حالی است که خلیج‌فارس بیش از٥٠ درصد از ذخایر نفت و گاز جهان را در خود جای داده و همین امر لزوم سرمایه گذاریهای جدید را از سوی کشورمان اجتناب ناپذیر کرده است.
تحلیلگران انرژی اعتقاد دارند که قطریها طی سالیان گذشته در برداشت از میدان مشترک گازی (پارس‌جنوبی) گوی سبقت را از ایران ربوده‌اند و با سرمایه‌گذاری گسترده حجم قابل توجهی از این مخزن را برداشت کرده اند اما با برنامه ریزیهای انجام شده و همزمان با تکمیل فازهای جدید پارس جنوبی تا چند سال دیگر ایران دیگر در برداشت گاز از این میدان مشترک از همسایه جنوبی خود عقب نخواهد ماند.
از سوی دیگر عراقیها و نیز دیگر همسایگان جنوبی در بحث برداشت از مخازن مشترک نفتی در یک دهه گذشته با سرمایه گذاری عظیم و آوردن غولهای نفتی جهان در حال سبقت گرفتن از ما هستند و ایران هنوز نتوانسته سرمایه‌گذاری قابل توجهی را در این مخازن و نیز در دریای خزر انجام دهد ولی در دوران پساتحریم، توسعه این میدانها دور از ذهن نیست و سرمایه گذاریهای جدید می تواند جانی تازه به میدانهای مشترک ببخشد.
با روی کار آمدن دولت تدبیرو امید اولویت اصلی به توسعه میدانهای مشترک داده شده و برای این میدانها تدابیر ویژه‌ای اندیشیده شده است، لزوم سرعت بخشیدن به فرآیند اجرای پروژه‌های در دست اجرا واقع در میدانهای مشترک در خشکی و دریا اهمیت خاصی را داراست و کارشناسان انرژی امیدوارند که سرمایه‌گذاریهای کلان ارزی و ریالی در بخشهای گوناگون صنعت نفت میدانهای مشترک را نیز از وضع فعلی خارج کند.
باید این نکته را مورد توجه قرار داد که کسب جایگاه نخست اقتصادی منطقه و تعامل با جامعه بین الملل از نکات کلیدی سند چشم انداز توسعه به شمار می رود و امروز صنعت نفت یکی از ارکان تاثیرگذار برای تحقق این سند به شمار می آید زیرا این صنعت به لحاظ جایگاه اقتصادی و ارتباط با جامعه بین الملل می تواند کمک شایانی برای رسیدن به اهداف داشته باشد.
اصلاح ساز و کارهایی مانند قراردادهای نفتی، شرائط تحریمی، برنامه ریزی، جذب سرمایه خارجی، برطرف کردن محدودیتهای منابع مالی و افزایش توان مدیریتی و فنی داخلی از جمله راهکارهای جبران عقب افتادگی تولید نفت و گاز در ایران است .
به هرحال تعامل با جهان و رویکرد جدید در دیپلماسی انرژی با توجه به دیدگاههای دولتمردان و حمایتهای مجلس بویژه در بحث میدانهای مشترک یک بار دیگر ایران را می تواند به جایگاه واقعی خود در تولید نفت و نیزگاز برساند.
سید فواد نبوی